ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)

　ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)ဆိုတာ ကမာၻမွာ အတိုဆုံးကဗ်ာလို႕ ေျပာျခင္းခံရျပီး အဲဒိုေခတ္မွာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေပမယ့္ ေမဂ်ိေခတ္ေနာက္ပိုင္းမွာမွ ေခတ္စားလာခဲ့တာပါ။ စကားလံုး ၅ လံုး ၊ ျပီးေတာ့ ၇ လံုး ၊ ျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ၅ လံုးနဲ ့စပ္ရတဲ့ ကဗ်ာေလးကို ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)လို႕ ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရာသီဥတုရဲ့ သာယာလွပမႈကို ခံစားဖြဲ႕ဆိုတာပါ။ ကာရန္နေဘထက္ စကားလုံး အေရအတြက္ကို ဦးစားေပးေလ့ရွိပါတယ္။ အခုခ်ိန္ထိလည္း ဂ်ပန္ဘာသာနဲ႕ စပ္တဲ့ ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)ဆိုရင္ ၅၊ ၇၊ ၅ နဲ႕ စပ္ေလ့ရွိျပီး ရာသီဥတု အလွအပကို အဓိက ထားျပီး စပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသား ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)ပညာရွင္ေတြ စပ္ဆိုတဲ့အခါမွာေတာ့ ၅၊ ၇၊ ၅ နဲ႕ ကိုက္ညီျပီး စပ္ဆိုတာေတြရွိသလို အဆင္ေျပသလို စပ္ဆိုေနတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္တဲ့။
နာမည္ၾကီး ရာသီဘြဲ႕ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)ေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ေႏြဦးရာသီအတြက္ စပ္ဆိုထားတဲ့ ကဗ်ာပါ။
雪溶けて　　　　 ႏွင္းလည္းကြဲခဲ့ျပီ
村いっぱいの　ရြာတခြင္လမ္းမတြင္ေတာ့
こどもかな 　　　ကေလးခ်ည္းပါလား

အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေႏြဦးရာသီေရာက္လာျပီ ျဖစ္သည့္အတြက္ ႏွင္းေတြလည္း အရည္ေပ်ာ္ကုန္ပါျပီ။ ေဆာင္းရာသီတုန္းက အိမ္ထဲမွာပဲ ကစားခဲ့ရတဲ့ ကေလးမ်ားသည္ တျပိဳင္တည္း အိမ္ျပင္သို႕ ထြက္ခါ ကစားစျပဳလာၾကပါသည္။ ရြာထဲမွာ ကေလးေတြကို ေနရာအႏွံ႕ေတြ႕ေနရလို႕ ဒီေလာက္ေတာင္ ကေလးေတြရွိေနပါလားလို႕ အံ့ဩေလာက္မိေအာင္ပါပဲ။

ေႏြရာသီအတြက္ စပ္ဆိုထားတဲ့ ကဗ်ာပါ။
しずかさや 　　　　　တိတ္ဆိတ္လြန္လြန္းလို႕
岩にしみ入る　　　　ေက်ာက္ေဆာင္ထဲသို႕ တိုးဝင္သြား
蝉の声 　　　　　　　အေကာင္ေအာ္သံလား

အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေတာင္ေပၚမွာရွိတဲ့ ဘုရားေက်ာင္း၌ အရမ္းကို တိတ္ဆိတ္လြန္းအားၾကီးလြန္းလို႕ CICADA ေကာင္ေလးရဲ့ ေအာ္သံကိုေတာင္ ၾကားရေလာက္ေအာင္ပါပဲ။ အဲဒီ CICADAေကာင္ေလးေအာ္သံဟာ အနီးတဝိုက္မွာရွိတဲ့ ေက်ာက္ေဆာင္ထဲသို႕ တိုးဝင္သြားသလို ခံစားရပါတယ္တဲ့။

ေဆာင္းဦးရာသီအတြက္ စပ္ဆိုထားတဲ့ ကဗ်ာပါ။
荒海や 　　　　　　　ခက္ထန္ေသာပင္လယ္
佐渡に横たふ 　　　　ကြၽန္းကို မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္၍
天の川　　　　　　　 ေကာင္းကင္ျမစ္လည္းရွိ

အဓိပၸာယ္ကေတာ့ မ်က္စိေရွ႕မွာ ၾကီးမားခက္ထန္တဲ့ ပင္လယ္ၾကီးကို ျမင္ေနရျပီး ညအခါမွာေတာ့ ေမွာင္မိုက္ေနေပမယ့္ ကြၽန္းေလးကို ခပ္ေရးေရးျမင္ေနရပါတယ္။ ေကာင္းကင္ၾကီးကေတာ့ ေကာင္းကင္ျမစ္ၾကီးေၾကာင့္ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသလိုပုံစံနဲ႕ ျပန္႕က်ဲေနပါတယ္။

ေဆာင္းရာသီအတြက္ စပ္ဆိုထားတဲ့ ကဗ်ာပါ။
斧入れて ပုဆိန္ကို ကိုင္မွ
香に驚くや ေမႊးရနံ႕က အံ့ဩရ
冬木立 ေဆာင္းသစ္ပင္တဲ့ကြ

အဓိပၸာယ္ကေတာ့ သစ္ပင္ကို ခုတ္မယ္လို႕ ရည္ရြယ္ျပီး ပုဆိန္ကို ကိုင္လိုက္စဥ္၊ ေျခာက္ေသြ႕ေနပုံရတဲ့ အပင္မွ ရွင္းသန္႕ေသာ အေမြးနံ႕သာကို ရရွိခါ၊ သစ္ပင္ရဲ့ ရွင္သန္ႏိုင္စြမ္းအားမွာ အံ့ဩခဲ့ရ၏။

ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)နဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္တူျပီး ရာသီဥတုအလွဘြဲ႕ကို မစပ္ဆိုတဲ့ ကဗ်ာကို ဆန္းလ်ဴးကဗ်ာ(川柳)လို႕ ေခၚပါတယ္။ ဆန္းလ်ဴးကဗ်ာ(川柳)က ဟိုကၠဳကဗ်ာ(ဟိုင္းကုကဗ်ာ)（俳句)လိုမ်ိဳးပဲ စကားလံုး ၅ လံုး ၊ ျပီးေတာ့ ၇ လံုး ၊ ျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ၅ လံုးနဲ ့စပ္ေလ့ရွိေပမယ့္ ယခုလက္တေလာ အေျခအေန၊ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ေလာကသဘာဝၾကီးကို သေရာ္စာဆန္ဆန္ ၊ ဟာသဆန္ဆန္ေရးဖြဲ႕ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒိုေခတ္မွာ အရမ္းကို ေခတ္စားခဲ့ျပီး ယခုမ်က္ေမွာက္ေခတ္တိုင္ေအာင္ လူၾကိဳက္မ်ားေနပါတယ္။
ဆန္းလ်ဴးကဗ်ာ(川柳)ကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
ဂ်ပန္မွာ နံမည္ၾကီးပုံျပင္တပုဒ္ျဖစ္တဲ့ (ဝါးထဲက မိန္းမငယ္ပုံျပင္)အေၾကာင္းစပ္ဆိုထားတာပါ။

　その後は　　　　ဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့
　翁こはごは　　　 အဖိုးအို ေၾကာက္ေၾကာက္ရြံ႕ရြံ႕
　竹を切り　　　　ဝါးကို ၾကည့္၍ခုတ္

　အဓိပၸာယ္ကေတာ့　 ဝါးထဲမွာ မင္းသမီးေလးတပါးကို ေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အဖိုးအိုၾကီးဟာ ေတြ႕ရွိျပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဝါးခုတ္ခါနီးတိုင္း ေၾကာက္ေၾကာက္ရြံ႕ရြံ႕နဲ႕ ပုဆိန္ကို ရြယ္ေလ့ရွိေၾကာင္းကို စိတ္ကူးယဥ္စြာ ေရးစပ္ထားတာပါ။

ဟိုတစ္ခါ ေပါက္တက္ကရ က်မ ေလွ်ာက္စပ္ထားတဲ့
ဆန္းလ်ဴးကဗ်ာ(川柳)ကဗ်ာေလးေတြလည္း ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္ရွင္။ ;)

ေရသံကဗ်ာတဲ့
ကမၻာေက်ာ္တဲ့ ကဗ်ာကြဲ႕
ကိုရင္ညိန္းေျပာရဲ့

ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ​
ကိုရင္ေနာ္ နဲ႕ ခင္ေလးငယ္
ကဗ်ာစပ္ေပးတယ္

x y b o သည္
ႏွစ္ခါ ကဗ်ာစပ္ကူသည္
ေက်းဇူးတင္ထိုက္၏။

မွတ္ခ်က္၊ အထက္ေဖာ္ျပပါ ကဗ်ာမ်ားမွာ ဂ်ပန္ယဥ္ေက်းမႈဘာသာရပ္တြင္ သင္ၾကားခဲ့ရေသာ ကဗ်ာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ကဗ်ာမူရင္းႏွင့္ ဘာသာျပန္မွာ ဆရာသင္ၾကားေပးသည့္အတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာလို စပ္ဆိုထားတဲ့ ကဗ်ာမ်ားမွာ သင့္ေတာ္သလို က်မ စပ္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း။ :p
ထိုကဗ်ာမ်ားကို ပိုျပီးသင့္ေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္၍ စပ္ဆိုေပးႏိုင္မယ္ဆိုရင္ စပ္ဆိုေပးၾကပါလို႕ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါသည္။ :y